फ्रान्समा बामपन्थीको जितपछि अब के हुन्छ ?

फ्रान्सको संसदीय चुनावमा अति दक्षिणपन्थी पार्टी नेसनल र्‍याली सत्तामा आउन सकेन । पहिलो चरणमा नेशनल र्‍याली अगाडी भएको थियो । तर दोस्रो चरणको मतदानको कुरा आउँदा जनताको दृष्टिकोण फरक थियो । राष्ट्रपति चुनावमा पनि यस्तै भएको थियो ।

नेशनल र्‍यालीको नेतृत्वमा रहेको गठबन्धन तेस्रो स्थानमा छ र एक साताअघि ३ सय सिट आउने अनुमान गरिएको थियोमा १४३ सिट मात्र जितेको छ । तर, दलका रूपमा ‘राष्ट्रिय र्याली’ चुनावमा पहिलो नम्बरमा छ ।

यो दुई कारणले भयो । पहिलो- ठूलो सङ्ख्यामा मतदान गर्ने मतदाता, दोस्रो- राष्ट्रिय र्यालीलाई रोक्न अन्य दलहरूको गठबन्धन । यी चुनावी नतिजाहरूले फ्रान्समा के परिवर्तन हुनेछ र यो देशको राजनीतिक प्रणाली कसरी परिवर्तन भइरहेको देखिन्छ ? 

दक्षिणपन्थी नेता मारिन ले पेन भन्छिन्, 'वामपन्थी दलहरूले अचानक आफ्ना सबै मतभेदहरूलाई पन्छाएर नयाँ राष्ट्रिय विरोधी र्‍याली गठबन्धन गठन गरे ।' म्याक्रोनका समर्थक र वामपन्थीहरूले पनि आफ्नो मतभेद बिर्सिए । यो दक्षिणपन्थी पार्टीले यी नेताहरूलाई नेशनल र्‍यालीको विरोध बाहेक अरू कुनै कुराले एकजुट गर्न सक्दैन भन्ने विश्वास गर्छ । यस्तो अवस्थामा भविष्यमा असहमतिले समस्या निम्त्याउन सक्छ ।

यी सबै तर्कका बाबजुद तथ्य प्रष्ट देखिन्छ । धेरैजसो मानिसहरूलाई अति दक्षिणपन्थ मन पर्दैन । यसका दुईवटा कारण हुन सक्छन् । पहिलो- दक्षिणपन्थीको विचार मन पर्दैन । दोस्रो- अति दक्षिणपन्थी सत्तामा आउँदा अशान्तिको डर । 

यस्तो अवस्थामा नेशनल र्‍याली पार्टीका नेता जोर्डन बर्डेला देशको आगामी प्रधानमन्त्री नहुने हो भने को बन्लान् ? फ्रान्सको आगामी प्रधानमन्त्रीको नामसँग सम्बन्धित प्रश्नको जवाफ पाउन समय लाग्नेछ । फ्रान्सको पछिल्लो संसदीय चुनावको विपरीत, यसको जवाफ जान्न धेरै हप्ता लाग्न सक्छ ।

पछिल्ला हप्ताहरूमा केहि भयो जसले फ्रान्सको राजनीतिक प्रणालीलाई परिवर्तन गरेको छ । दशकौंदेखि फ्रान्सेली राजनीतिलाई पछ्याउँदै आएका राजनीतिक विश्लेषक एलेन दुहामेल भन्छन्, 'आज कुनै पनि दल हावी छैन ।' सात वर्षअघि म्याक्रोन सत्तामा आएदेखि हामी राजनीतिक शक्तिहरूको विभाजनको अवधिबाट गुज्रिरहेका छौं । उनले भने– ‘हुनसक्छ अब पुनर्निर्माणको अवधि सुरु गर्ने हो ।'  एलेन दुहामेलको अर्थ के हो भने फ्रान्समा अहिले धेरै राजनीतिक शक्ति छन्, तीन ठूला पार्टी छन् ।

अति दक्षिणपन्थ वामपन्थी देखि केन्द्रीय दक्षिणपन्थीसहित पार्टीभित्र पनि विभिन्न प्रतिस्पर्धा र पार्टीहरू छन् । अहिले कुनै पनि दलको बहुमत छैन । जसका कारण नयाँ गठबन्धनका लागि केन्द्र–दक्षिणपन्थी र वामपन्थी दलबीच लामो समयसम्म वार्ता जारी रहन सक्छ । नयाँ गठबन्धन कसरी बन्छ भन्ने स्पष्ट छैन । तर हामी ढुक्कसँग भन्न सक्छौं कि गत हप्ता देखाइएको अशान्ति र तनाव पछि, राष्ट्रपति म्याक्रोनले केहि समय लिन चाहेको देखिएको छ । यस अवधिमा उनले सम्झौता र सम्झौतालाई महत्व दिनेछन् । 

यो अवधि पेरिसमा हुने ओलम्पिक र गर्मीको बिदासम्म रहनेछ ताकि फ्रान्सका जनताले राजनीतिक तनाव बिर्सने र शान्ति र सद्भाव फेरि स्थापित गर्न सकून् ।  यसैबीच, म्याक्रोनले वार्ताको नेतृत्व गर्न र विभिन्न दलहरूसँग सम्पर्क गर्न कसैलाई मनोनयन गर्नेछन् । यो स्पष्ट छ कि फ्रान्स अब थप संसदीय प्रणालीमा प्रवेश गर्न लागिरहेको छ । 

यदि म्याक्रोनले प्रधानमन्त्रीको पदमा आफ्नो दलबाट (वामपन्थी दलहरूको मतलाई हेर्दा यो सम्भव छैन), त्यसपछि त्यो व्यक्तिले संसदीय समर्थनको आधारमा आफ्नो अधिकार र शासन प्रयोग गर्नेछ ।

सन् २०२७ को चुनावमा म्याक्रोनले फेरि चुनाव लड्ने सम्भावना छैन । उनी अहिले नै कमजोर बनिसकेका छन् । परिस्थिति असहनीय भएकाले यसअघि नै चुनाव गराएको र नेशनल एसेम्बलीमा भाग लिन चाहेको उनको भनाइ छ । स्पष्ट रूपमा नेशनल र्‍यालीलाई व्यापक समर्थन थियो । अन्तमा, फ्रान्सले कहिल्यै पनि अति दक्षिणपन्थीलाई सत्तामा ल्याउने छैन भन्ने उनको शर्त सही थियो ।

यसैबीच, वास्तविक कुरा यो हो कि म्याक्रोन कतै जाँदै छैनन् । म्याक्रोनको शक्ति घट्दै गए पनि उनी अडिग छन् र आफ्नो टोलीसँग परामर्श गरिरहेका छन् र नेताहरूलाई उत्प्रेरित गरिरहेका छन्व । फ्रान्सेली राजनीतिमा म्याक्रोन अझै पनि सत्तामा छन् ।