कमला भुसाल
अर्थ संसार, काठमाडौं– उपत्यका तथा भिडभाड हुने शहरी क्षेत्रमा सार्वजनिक शौचालयको अति आवश्यक हुन्छ । तर, सौचालय भएर मात्रै पनि हुँदैन् । सौचालयमा पानि र सरसफाई नभएपछीे त्यसलाई प्रयोगमा ल्याउन पनि नसकिएको काठमाडौं महानगर भित्रका कतिपय शौचालयहरु छन् । काठमाडौं महानगरपालिका भित्रका सार्वजनिक शौचालय फोहार र अव्यवस्थित देखिएका ।
उपत्यकाभित्र व्यवस्थित सार्वजनिक शौचालय नहुँदा आमनागरिकले दैनिक रूपमा समस्या भोगिरहनु परेको छ। महानगर भित्र ४५ वटा सार्वजनिक शौचालय छ । भएका शौचालयहरूको स्तरोन्नति हुन नसक्दा र नयाँ शौचालय नबन्दा पुरुषभन्दा महिलाहरू बढी सकसमा पर्ने गरेका छन् ।
महानगरभित्रका ४५ वटा शौचालयमध्ये प्रयोग गर्न सकिने १५ वटा मात्रै शौचालय रहेका छन् । बाँकी शौचालय भने पानी, सरसफाई नभएका कारण प्रयोगमा ल्याउन सकिएको छैन । महानगर भित्र भएका सार्वजनिक शौचालय व्यवस्थापन गर्न नसकेको महानगरको भनाई छ ।
महानगरले सरफाईलाई पहिलो प्रथामिकतामा राखी काम गरेपनि सार्वजनिक शौचालय व्यवस्थापनमा भने ध्यान दिन नसकेको काठमाडौं महानगरपालिकाका प्रवक्ता ईश्वरमान डंगोलले जानकारी दिए ।
शहरका विभिन्न स्थानमा सार्वजनिक शौचालय आवश्यक रहेको उनले बताए । विभिन्न कामको लागि मानिसहरु टाढा–टाढाबाट आउने हुन्छन । भने कोही अशक्त हुन्छन् । त्यस्तो अवस्थामा मानिसलाई शौचालय जानुपर्ने भयो भने कतै शौचालय भेटिँदैन । कतै शौचालय भेटीएको खण्डमा पनि प्रयोग गर्न सकिने अवस्थामा हुँदैनन् । यसले गर्दा महानगरमै सार्वजनिक शौचालयको व्यवस्थापन नहुँदा आमनागरिकले दैनिक समस्या भोग्नुपरेको उनले बताए ।
महानगरमा सार्वजिनक शौचालय ४५ भएपनि पानी, बत्ति र सरसफाई गराउन नसक्दा सार्वजनिक शौचालय प्रयोगमा ल्याउन नसकिएको प्रवक्ता डंगोलले बताए । उनि भन्छन्, ‘शौचालय यात्रुहरुको भीडलाई केन्द्रविन्दुमा राखेर बनाइएको छ । भीड हुने स्थानहरुमा महानगरको कतिपय स्थानमा जग्गा छ । भने कतिपय स्थानमा छैन । नीजि जग्गाहरु किनेर शौचालय बनाउन महानगरले बजेट नै छुटटएर काम गर्नुपर्ने हुन्छ । तर, महानगर उक्त काम गर्न सकेको छैन् ।’
सार्वजनिक शौचालय व्यवस्थापनको एउटा छुटै समिति बनाएर व्यवस्थापन गर्ने योजना छ । सञ्चालनमा आएका १५ शौचालयमा शुल्क लिन बसेका व्यक्तिहरुले डेरा जमाएका छन् । उनिहरुले शौचालयमा कपडा र अन्य सामान विक्रिमा राख्दै कब्जा जमाएका छन् । वार्षिक रुपमा पैंसा बुझाउने गर्छन् । १५ वटा शैचालयबाट वार्षिक रुपमा ९० लाख बरावरको रकम बुझ्दै आएको उनले बताए ।
महानगरले सार्वजनिक शौचालयलाई व्यवस्थापन गर्ने र ४५ वटा शैचालय थप्ने योजना बनाएको छ । भएका सबै शौचालयलाई प्रयोग गर्न मिल्ने बनाई ४५ शौचालय निर्माण काम आगामी आर्थिक वर्षबाट सुरु गर्ने प्रवक्ता डंगोलले जानकारी दिए ।
रात्री बसमा धनगढीबाट काठमाडौं आएकी यात्रु रिता मगरातीले उपत्यकाभित्र व्यवस्थित शौचालय नहुँदा आफुले समस्या भोग्नुपरेको बताइन । धेरै यात्रुहरुको भीड हुने स्थानमा शौचालय नहुँदाको पिडा सम्बन्धित निकायले बुज्न नसकेको बताउँदै शौचालयको अभावले महिलालाई स्वास्थ्य अवस्थामा समेत असर पर्ने गरेको उनले बताइन् ।
सवारी साधन चलाउने महिलाहरुको पिडा पनि उस्तै छ । माइक्रोबस चालक सिता भुजेल भन्छिन् जोरपाटीबाट हिडेको माइक्रोको स्टेशन कंलकीमा छ । जाम नहुँदा १ घण्टा लाग्ने स्थानमा जाम भएको समयमा २/३ घण्टा लाग्छ । कंलकीमा भएको सार्वजनिक शौचालय प्रयोग गर्नसक्ने अवस्थामा छैन । पानी र फोहोर अवस्थामा सार्वजनिक शौचालय भेटिन्छ्न् । पुन फर्किएर जोरपाटी स्टेसनमा आई निजि शौचालयमा जानुपर्ने बाध्यता छ ।
अर्थ संसारमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै
गुनासो,
सूचना तथा सुझाव
भए हामीलाई
[email protected] मा पठाउनु होला। *फेसबुक र ट्वीटरमार्फत
पनि
हामीसँग
जोडिन सकिनेछ । हाम्रो *युटुब
च्यानल पनि
हेर्नु होला।
_20241115084915.jpg)
प्रतिक्रिया दिनुहोस