नेप्सेमा अन्तिम १५ मिनेटको भारित औसत मूल्य: बजार सुधारको दिशा?

नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से)ले चैत ७ गतेदेखि लागू गर्ने नयाँ मूल्य निर्धारण प्रणालीले सेयर बजारलाई थप पारदर्शी, व्यवस्थित र स्थिर बनाउन मद्दत गर्नेछ। नयाँ व्यवस्थाअनुसार, कारोबार सत्रको अन्तिम १५ मिनेटमा (अपरान्ह २:४५ देखि ३:०० बजेसम्म) कायम हुने भारित औसत मूल्यलाई अन्तिम कारोबार मूल्य मानिनेछ।

बजार स्थिरताका लागि सकारात्मक प्रभाव

१. मूल्यमा अनावश्यक अस्थिरता रोकथाम
सेयर बजारमा प्रायः अन्तिम समयमा मूल्यमा ठूलो अस्थिरता देखिने गर्छ। केही ठूला लगानीकर्ताले अत्यधिक कारोबार गरी मूल्यलाई अप्राकृतिक रूपमा वृद्धि वा गिरावट गराउने प्रवृत्ति रहेको पाइन्छ। नयाँ व्यवस्थाले यस्तो मूल्य हेरफेरलाई न्यून गर्दै बजारमा स्थिरता ल्याउनेछ।

२. लगानीकर्ताका लागि पारदर्शिता
भारित औसत मूल्यको अवधारणाले एकल कारोबारको भरमा मूल्य निर्धारण नहुने हुँदा बजारमा वास्तविक मूल्य निर्धारणको प्रक्रिया पारदर्शी हुनेछ। यसले लगानीकर्ताले सही मूल्यमा सेयर खरिद–बिक्री गर्न सक्ने वातावरण सिर्जना गर्नेछ।

३. बजार हेरफेर (Manipulation) को रोकथाम
हालसम्म, कारोबारको अन्त्यतिर कम संख्यामा सेयर खरिद–बिक्री गरी मूल्यलाई अप्राकृतिक रूपमा प्रभावित पार्ने गतिविधि देखिएको थियो। नयाँ प्रणाली लागू भएपछि यस्तो हेरफेर गर्न कठिन हुनेछ, किनभने मूल्य निर्धारण गर्दा अन्तिम १५ मिनेटको औसत मूल्यलाई आधार मानिनेछ।

४. भोलिपल्टको कारोबारको सहजता
अन्तिम १५ मिनेटको भारित औसत मूल्यलाई आधार मानेर अर्को दिनको पहिलो कारोबार मूल्य निर्धारण गरिने भएकाले लगानीकर्ताले बजारको सही मूल्य प्रक्षेपण गर्न सक्नेछन्। साथै, २ प्रतिशत माथि वा तल अर्डर राख्न मिल्ने भएकाले बजार स्वाभाविक रूपमा गतिशील रहनेछ।

नयाँ प्रणालीको दीर्घकालीन फाइदा

नयाँ मूल्य निर्धारण प्रणालीले अल्पकालीन अस्थिरतालाई रोक्न मात्र नभई दीर्घकालीन रूपमा सेयर बजारलाई स्वच्छ, पारदर्शी र स्थिर बनाउनेछ। विदेशी लगानीकर्ताहरूका लागि समेत यो प्रणाली सकारात्मक रहनेछ, किनभने पारदर्शी मूल्य निर्धारणका कारण उनीहरूलाई बजारको विश्वासनीयता बढ्नेछ। साथै, खुद्रा लगानीकर्ताहरूलाई सही मूल्यको जानकारी हुने भएकाले उनीहरू ठोस निर्णय गर्न सक्षम हुनेछन्।

नेप्सेले ल्याएको यो नयाँ मूल्य निर्धारण प्रणाली बजार स्थिरता तथा पारदर्शिताको दिशामा एक महत्वपूर्ण कदम हो। यसले बजार हेरफेर रोक्ने, लगानीकर्ताको विश्वास बढाउने, मूल्य निर्धारणलाई व्यवस्थित बनाउने तथा दीर्घकालीन रूपमा सेयर बजारलाई स्वस्थ र स्थिर बनाउनेछ। आगामी दिनमा यसले नेपाली सेयर बजारलाई अझ परिपक्व बनाउने अपेक्षा गर्न सकिन्छ।

अर्थ संसारमा प्रकाशित सामग्रीबारे कुनै गुनासो, सूचना तथा सुझाव भए हामीलाई [email protected] मा पठाउनु होला। *फेसबुक र ट्वीटरमार्फत पनि हामीसँग जोडिन सकिनेछ । हाम्रो *युटुब च्यानल पनि हेर्नु होला।