भक्तपुरका युवा पुस्तामा बाँंसुरी बाजाप्रतिको क्रेज वढ्दो

आधुनिकताले चुर्लुम्म खोस्टो ओडेको छ यतिबेला नेपाली सहरहरु । र त पुराना लाग्ने परम्परागत बाँसुरीमा मान्छेको रुचि घटेको छ । तर राजधानी काठमाडौंसँंगै जोडिएको भक्तपुरमा भने यस्तो छैन । बुढाबुढीदेखि बालबालिकासम्म पनि परम्परागत बाजागाजामा रमाइरहेका छन् । 

निओे फ्युजन बाजा समूह इनाचो भक्तपुर र नवदुर्गा बाजा समूह भक्तपुरको संयुक्त आयोजनामा भएको चार महिने बाँंसुरी बाजा प्रशिक्षण सकाएर सार्वजनिक भएकी एकजना बाँंसुरीबाजा प्रशिक्षार्थी सुबिना बनमालाले भनिन्, युवापुस्ता हुन् वा केटाकेटी नै, परम्परागत बाँसुरी भन्दा आधुनिक बाजाप्रति वढी झुकाव देखिन्छ, तर हामीकहाँं भने त्यस्तो देखिंदैन । इन्टरनेटका माध्ययमबाट सहजै चाहेजस्तो गेम खेल्न र सांगितिक मनोरञ्जन पाउन थालेपछि ती परम्परागत बाजाको महत्व घट्दै गएको उनको बुझाई छ । तर, केही मान्छेमा भने पुराना बाजाप्रतिको रुचि उत्तिकै छ आज पनि, उनी बुझ्छन् ।

बाँसबाट बनेका परम्परागत बाजा बाँसुरी जसलाई मुरलीसमेत भनिन्छ । कलियुगमा भगवान श्री कृष्णलाई मुरली बाजाका पितासमेत भनिन्थ्यो । बाँसुरी मुरली बाजाको प्रचलन भारतबाट सुरु भएता पनि पश्चिमा देशहरूमा गएर यसको विकास भएको पाइन्छ । पश्चिमा देशहरूबाट विकास हुँदै गएको बाँसुरी विभिन्नखाले बाजामा परिणत भएको छ । यसमा रुचि राख्नेले यसलाई आफ्नै ढंगले संरक्षण पनि गरेका छन् । 

बासुरी प्रशिक्षक यजु आचार्यले भक्तपुरमा अहिले पनि धेरैको लागि बासुरी लोकप्रिय रहेको बताए । यही बाँसुरी कसैका लागि बजाएर धुन निकाल्ने शोखको विषय बनेको छ, उनले भने, कसैको भने बाँंच्ने आधार पनि । 

बाजा प्रशिक्षण कार्यक्रमका संयोजक उमेश कर्माचार्यले अहिले पनि भक्तपुरमा पुराना बाजाप्रतिको आकर्षण रहेकोले पुराना बाजाहरुको प्रशिक्षण पनि उतिकै मात्रामा चल्ने गरेको सुनाए । बाँंसुरी मात्रै नभई विभिन्न परम्परागत बाजाहरु धिमे, धाँं बाजालगायतका सिक्ने सिकाउने परम्परा निरन्तर रुपमा चलिरहेको उनले बताए । नियमित रुपमा विभिन्न परम्परागत बाजाहरुको प्रशिक्षण नियो फ्युज कम्प्युटर प्रशिक्षण केन्द्र इनाचो भक्तपुरका निर्देशक वालकृष्ण बनमालाले बताए ।

बाँसुरीका प्वालमा हातका औँला डुलाउँदै बाँसुरीको धुन लिकाल्छन् । यस्ता बाँंसुरी बजारमा दुई सय रूपैयाँदेखि ३ हजार रूपैयाँसम्म पर्ने बताइन्छ । एकजना बाँंसुरी व्यापारी नन्दा झाले बाँसुरीको व्यापार पहिलाको जस्तो नरहेको बताए । १० वर्ष अघिको तुलनामा अहिले बाँसुरीको व्यापार निकै घटेको उनको अनुभव छ । ‘बाँसुरी व्यापार मौसमअनुसार हुन्छ, उनले भने, बाँंसुरी विदेशी पर्यटकले किन्ने भएकाले विदेशी पर्यटक बढ्यो भने हाम्रो व्यापार पनि बढ्छ ।

आधुनिक बाजाको प्रयोग बढेसँगै प्राचिन बाजाहरू लोप हुँदै गएका छन् । बजारमा फ्लुट भनेर बाँसुरी भिन्दाभिन्दै शैलीमा रूपान्तरण भएर भित्रिएको छ । भनिन्छ संगितको बजारमा भित्रिएका बाजाले बाँसुरीप्रेमीलाई भने खासै असर गरको छैन ।