आफ्नै विवरणपत्रको मजाक उडाउँदै कम्पनीका वित्तीय विवरण, पछिल्ला ५ आइपिओ निष्कासन गरेका कम्पनीको यस्तो छ लेखाजोखा

आइपिओ निष्कासन गर्ने बेला कम्पनीहरु लगानीकर्तालाई आकर्षित गर्न प्रोस्पेक्टस अर्थात विवरणपत्र प्रकाशित गर्ने गर्दछन् । कम्पनीको भविष्यको प्रक्षेपित आम्दानीलगायत विवरण समावेश गरिने त्यस्ता विवरणपत्र र यथार्थ वित्तीय विवरणमा भने आकाशपातालको फरक देखिने गरेको छ ।

नेपालको सेयरबजार नियामक धितोपत्र बोर्डलाई नै बुझाएर, बोर्ड मार्फत नै प्रकाशित हुने यस्ता विवरणपत्र झुक्याउने कागजातका रुपमा लगानीकर्ताले लिन थालेका छन् । यसै सन्दर्भमा पछिल्ला ५ आइपिओ निष्कासन गरेका कम्पनीको विवरणपत्र र उनीहरुको पछिल्लो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको हामीले लेखाजोखा गरेका छौ । पछिल्ला ५ आइपिओ जारी गर्ने कम्पनीमा सर्वोत्तम सिमेन्ट, हिमालयन रिइन्स्योरेन्स, नेपाल वेयरहाउजिङ्ग, मुक्तिनाथ कृषि कम्पनी र भिजन लुम्बिनी उर्जा कम्पनी रहेका छन् ।

सर्वोत्तम सिमेन्टको विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा ठूलै अन्तर

सबैभन्दा पछिल्लो आइपिओ जारी गरेको सर्वोत्तम सिमेन्टको विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा ठूलै अन्तर देखिन्छ । आइपिओ जारी गर्दाको विवरणपत्रमा आव २०८०/८१ का लागि कम्पनीको प्रक्षेपित प्रति सेयर आम्दानी १७.८२, नेटवर्थ २०७.२२ तथा जगेडा तथा कोष ४ अर्ब ९८ करोड ५८ लाख रुपैयाँ रहेको छ । आव २०८०/८१ तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट अनुसार भने कम्पनीको प्रति सेयर आम्दानी ३.४६, नेटवर्थ २१२.७३ तथा जगेडा तथा कोष ४ अर्ब ९० करोड ४९ लाख रुपैयाँ रहेको छ । आइपिओ जारी गर्दाको प्रिमियमबाट कम्पनीको नेटवर्थ प्रक्षेपित भन्दा धेरै देखिएपनि कम्पनीको आम्दानी भने प्रक्षेपित भन्दा ५.१५ गुणाले कम देखिएको छ ।

हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको इपिएस तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट भन्दा धेरै छ भने संचित मुनाफा प्रक्षेपण गरिए भन्दा कम

हिमालयन रिइन्स्योरेन्सको भने विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा खासै अन्तर देखिदैन । आइपिओ जारी गर्दाको विवरणपत्रमा आव २०८०/८१ का लागि कम्पनीको प्रक्षेपित प्रति सेयर आम्दानी १०.२६, नेटवर्थ १४९.७१ तथा संचित मुनाफा १ अर्ब २ करोड ६४ लाख रुपैयाँ रहेको छ । आव २०८०/८१ तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट अनुसार भने कम्पनीको प्रति सेयर आम्दानी १२.४१, नेटवर्थ १४९.९७ तथा संचित मुनाफा ७७ करोड ५० लाख रुपैयाँ रहेको छ । कम्पनीको प्रक्षेपित नेटवर्थ र इपिएस तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट भन्दा धेरै छ भने संचित मुनाफा प्रक्षेपण गरिएभन्दा कम देखिएको छ ।

नेपाल वेयरहाउजिङ्गको विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा आकाश पातालकै अन्तर

यसैगरी नेपाल वेयरहाउजिङ्गको विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा आकाश पातालकै अन्तर देखिन्छ । आइपिओ जारी गर्दाको विवरणपत्रमा आव २०८०/८१ का लागि कम्पनीको प्रक्षेपित प्रति सेयर आम्दानी ५.५२, नेटवर्थ ९३.९६ तथा जगेडा तथा संचित मुनाफा ४ करोड १५ लाख रुपैयाँले ऋणात्मक रहेको छ । आव २०८०/८१ तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट अनुसार भने कम्पनीको प्रति सेयर आम्दानी २२.१७ रुपैयाँले ऋणात्मक, नेटवर्थ ७५.१ तथा जगेडा तथा संचित मुनाफा २० करोड ९ लाख रुपैयाँले ऋणात्मक रहेको छ । विवरण पत्रमा उल्लेखित भन्दा यथार्थ व्यापार र आम्दानी निकै कम हुँदा कम्पनीको आफ्नै व्यापार विश्लेषण र प्रक्षेपण क्षमता निकै कमजोर रहेको बुझ्न सकिन्छ ।

मुक्तिनाथ कृषि कम्पनीको पनि विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा राम्रै अन्तर 

मुक्तिनाथ कृषि कम्पनीको पनि विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा राम्रै अन्तर देखिन्छ । आइपिओ जारी गर्दाको विवरणपत्रमा आव २०८०/८१ का लागि कम्पनीको प्रक्षेपित प्रति सेयर आम्दानी ८.७३, नेटवर्थ १०१.१८ तथा संचित मुनाफा ७२ लाख रुपैयाँ रहेको छ । आव २०८०/८१ तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट अनुसार भने कम्पनीको प्रति सेयर आम्दानी ४.०५ रुपैयाँ, नेटवर्थ ९३.७५ तथा संचित मुनाफा ४ करोड ३७ लाख रुपैयाँले ऋणात्मक रहेको छ ।

भिजन लुम्बिनी उर्जाको पनि विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा राम्रै अन्तर

अन्य व्यवसायभन्दा तुलनात्मक रुपमा स्थिर आम्दानी रहने हाइड्रोपावर कम्पनीहरुले पनि निकै अप्टिमिस्टिक विवरणपत्र प्रकाशित गरेको पाइएको छ । भिजन लुम्बिनी उर्जाको पनि विवरणपत्र र तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणको समीक्षा गर्दा राम्रै अन्तर देखिन्छ । आइपिओ जारी गर्दाको विवरणपत्रमा आव २०८०/८१ का लागि कम्पनीको प्रक्षेपित प्रति सेयर आम्दानी १५.३१, नेटवर्थ १४७.१४ तथा संचित मुनाफा ९० करोड १५ लाख रुपैयाँ रहेको छ । आव २०८०/८१ तेस्रो त्रैमासिक रिपोर्ट अनुसार भने कम्पनीको प्रति सेयर आम्दानी ९.२६ रुपैयाँ, नेटवर्थ १३८.०१ तथा संचित मुनाफा ७२ करोड ६९ लाख रुपैयाँ रहेको छ ।

उसो त चौथो त्रैसामसम्ममा यी कम्पनीको वित्तीय अवस्थामा केही परिवर्तन देखिन सकिन्छ तर पनि प्रक्षेपित लक्ष्यसम्म पुग्न भने अब कायापलटकै अपेक्षा गर्नुपर्ने हुन्छ । यसरी हेर्दा सार्वजनिक निष्कासनपूर्व लगानीकर्ता लोभ्याउन आकर्षक विवरण पेश गर्ने र वास्तविक अवस्था भने बिस्तारै देखाउँदै जाने कम्पनीहरुको व्यवहार देखिन्छ । नियामक निकायलेसमेत आँखा चिम्लिदिँदा लगानीकर्ताले प्रिमियम मूल्य तिरेका कम्पनीहरुमा समेत वैधानिक ठगी भएको बुझ्न सकिन्छ ।

व्यापारमा सानोतिनो उतारचढाव सामान्य मानिए पनि प्रक्षेपण भन्दा निकै कमजोर प्रदर्शन लगानीकर्ताको आँखामा छारो हालेको वा कम्पनीको प्रक्षेपण क्षमता नै निकै कमजोर भएको जानकारको विश्लेषण छ । यसकारण लगानीकर्ताको हक अधिकारलाई सम्मान गर्दै वास्तविक विवरण लुकाउने वा अनावश्यक आशावादी विवरण सार्वजनिक गर्ने कम्पनीलाई कारवाही गर्न समेत नियामक निकायलाई जानकारहरुले जोडदार माग गरेका छन्।