संसारकाे शक्तिशाली देश अमेरिकाकाे राष्ट्रपतिमा बाइडेन निर्वाचित, काे हुन् बाइडेन ?

अर्थ संसार, काठमाडौं - डेमोक्र्याटिक पार्टीका उम्मेद्वार जो बिडेन संयुक्त राज्य अमेरिकाको ४७ औं राष्ट्रपति निर्वाचित भएका छन्। उनले रिपब्लिकन उम्मेदवार वर्तमान राष्ट्रपछि डोनाल्ड ट्रम्पलाई पराजित गरे।

बीबीसीको अनुमानका अनुसार जो बाइडेनले पेन्सिल्भेनिया राज्यमा महत्वपूर्ण जीत हात पारेका छन् । त्यसपछि उनले ह्वाइट हाउसमा पुग्न आवश्यक २७० इलेक्टोरल कलेज मत पार गरे। विस्कन्सिन जस्ता राज्यहरूमा मतगणना जारी छ।

यो चुनावमा १०० बर्षपछि सबैभन्दा बढी मत खसेकाे थियाे । बाइडेन हालसम्म ७ करोडभन्दा बढी मत ल्याएका  छन्।  पहिलाे पटक कुनै पनि राष्ट्रपतिले यति धेरै मत पाएका हुन्।

अमेरिकी राष्ट्रपति चुनाव जितेका जो बाइडेन पूर्व राष्ट्रपति बराक ओबामाको दुबै कार्यकालमा उपराष्ट्रपति थिए। ७७ बर्षे जो जो बाइडेन पनि पहिलो पटक दुई पटक राष्ट्रपति पदको उम्मेद्वारको दौडमा भाग लिएका छन्। पहिलो पटक १९८८ मा र दोस्रो पटक २००८ मा।

पहिलो पटक १९८८ मा उनले राष्ट्रपति पदको उम्मेद्वारको दौडबाट आफूलाई बाहिर निकालेका थिए ।  उनी त्यतिखेर विवादमा परेका थिए । उनले भनेका थिएकि उनले बेलायती लेबर पार्टीका नेता नील किन्नोकको भाषणको नक्कल गरेका थिए।

वास्तवमा, जब बाइडेनले १९८७ मा राष्ट्रपति पदको उम्मेद्वार बन्न पहिलो पटक बन्ने कोसिस गरे, उनले जुलुसमा दाबी गर्न थाले कि "मेरा पुर्खाहरू उत्तरपश्चिमी पेन्सिल्भेनियामा कोइला खानीमा काम गर्थे।" "

बाइडेनले आफ्नो भाषणमा भन्थे कि उनका पुर्खाहरूले जीवनमा अगाडि बढ्ने अवसर पाएनन्, जसको लागि उनीहरू हकदार थिए, र उनीहरू यस बारे धेरै दु: खी थिए।

तर तथ्य यो हो कि बाइडेनका कुनै पुर्खाहरूले कहिल्यै कोइला खानीमा काम गरेका थिएनन्। सत्य कुरा यो हो कि बाइडेनले नील किन्नकको भाषणको नक्कल गर्दै यसाे भनेका थिए। नील किनोकका पुर्खाहरू वास्तवमा कोइला खानीमा काम गर्ने मजदुरहरू थिए।

यस पछि उनी २००८ मा डेमोक्र्याटिक पार्टीको राष्ट्रपति पदको दौडमा सामेल भए तर त्यस समयमा बराक ओबामालाई पार्टीको उम्मेद्वार बनाइएको थियो।

त्यसपछि उनी उपराष्ट्रपतिमा निर्वाचित भए। यो विश्वास छ कि बराक ओबामाले उनलाई अमेरिकी विदेश नीतिमा उत्कृष्टताका कारण उपराष्ट्रपति पदको लागि आफ्नो छनौट गरेका थिए।

आफ्नो विजयको अवसरमा आफ्नो भाषणमा बराक ओबामाले बाइडेनको प्रशंसा गर्दै भनेका थिए "मेरा सहकर्मीले यस यात्रामा मेरो सम्पूर्ण हृदयले समर्थन गरेका छन् ।"

पछि बराक ओबामाले उनलाई "सर्वश्रेष्ठ उपराष्ट्रपति अमेरिका पहिलाे पटक फेला पारेँ" भनेर बाइडेनकाे वर्णन गरे। बाइडेन ओबामाको सस्तो सम्भावित स्वास्थ्य हेरचाह कानून, आर्थिक उपार्जन प्याकेज र वित्तीय उद्योग सुधार जस्ता निर्णयहरूको समर्थक थिए।

जो बाइडेन डेलावेयर राज्यबाट छ पटक सिनेटर भइसकेका छन्। उनी १९७२ मा यहाँबाट पहिलो पटक सभासद् चयन भए। उनी त्यसबेला सबैभन्दा कान्छो सेनेटर थिए । त्यस बेला उनी ३० वर्षको मात्र थिए । 

बाल्यकाल

जो बाइडेनको जन्म १९४२ मा पेन्सिल्भेनियाको स्क्र्यान्टनमा एक आयरिश क्याथोलिक परिवारमा भएको थियो। उनी बाहेक उनका अरु तीन जना भाई बहिनीहरू छन्।

पछि उनको परिवार पेन्सिल्भेनिया छोडेर अमेरिकाको उत्तरपूर्वी राज्य डेलावेयर बसाई सरे। त्यहाँ स्कुल गरेपछि, जो बाइडेनले डेलावेयर विश्वविद्यालय र सिराकुज कानून स्कूलमा आफ्नो शिक्षा पूरा गरे।

आफ्नो राजनीतिक जीवनको शुरुवातमा, उनले अमेरिकी बच्चाहरूमा जातीय भेदभाव कम गर्न सँगै विरोध गर्नेहरूलाई समर्थन गरे।

त्यस समयमा दक्षिणका अमेरिकी राज्यहरू सेता अमेरिकी बच्चाहरूलाई बसमा भर्नुपर्दछ र कालो क्षेत्रमा लगिनु पर्छ भन्ने धारणाको बिरूद्धमा थिए  । 

यस पटकको निर्वाचन अभियानको दौरान बाइडेनलाई बारम्बार आफ्नो अडानको लागि निशाना बनाइएको थियो। उनी १९९९ मा पेश गरिएको अपराध विरोधी विधेयकको कडा समर्थक पनि थिए । यस विधेयकका आलोचकहरू भन्छन कि यसले लामाे सजायँ र लामो हिरासतकाे ब्यवस्था गरेकाे थियाे । 

जो बाइडेनको यस्तो प्रकारको मनोवृत्तिको कारण उनको पार्टीले धेरै चोटि असहज परिस्थितिको सामना गर्यो।

सन् २०१२ मा उनी खुला समलिंगी विवाहलाई समर्थन गरेर मुख्य समाचार बने। यसलाई तत्कालीन राष्ट्रपति बराक ओबामालाई बेवास्ता गरिएको ठानिन्थ्यो किनभने त्यसबेलासम्म ओबामाले यसमा खुलेआम आफ्नो राय व्यक्त गरेका थिएनन्।

बाइडेनको समर्थन पछि केहि दिन पछि ओबामाले समलिंगीको पक्षमा बयान दिए।

पारिवारिक जीवन

जो बाइडेन १९७२ मा पहिलो पटक अमेरिकी सेनेट चुनाव जित्दै शपथ लिन तयारी गरिरहेका थिए, जब उनकी पत्नी नीलिया र छोरी नाओमीको एउटा कार दुर्घटनामा मृत्यु भयो। यस दुर्घटनामा उनका दुवै छोराहरू बीउ र हन्टर पनि घाइते भए।

२०१५ मा बुको ४६ वर्षको उमेरमा ब्रेन ट्युमरबाट मृत्यु भयो।

बीबीसी वर्ल्ड सर्भिसका पीटर बालले आफ्नो रिपोर्टमा लेखेका छन् कि आज धेरै सामान्य अमेरिकीहरू बाइडेनसँग जोडिएको महसुस गर्दछन् किन कि यती कम उमेरमा धेरै परिवारका सदस्य गुमाएका थिए। व्यक्तिहरू सोच्छन् कि यति ठूलो राजनीतिक व्यक्तित्व भए पनि र शक्तिसँग यति नजिकको भए पनि बाइडेनले आफ्नो जीवनको पीडा भोग्नुपरेको छ, जुन आम मानिससँग सम्बन्धित छ।

यद्यपि बाइडेनको परिवारको अंश पूर्ण भिन्न छ। विशेष गरी उनको दोस्रो छोरा हन्टर।

जो बाइडेनको दोस्रो छोरा हन्टरले आफ्नो कानूनको अध्ययन पूरा गरेपछि वकालत गर्न थाले। यसपछि उसको जीवन बेलगाम भयो।

हन्टरको पहिलो श्रीमतीले मदिरा र लागुपदार्थको दुर्व्यसनको साथसाथै नियमित स्ट्राइब क्लबहरूमा जाने पतिकाे चरित्र देखाउँदै अदालतमा सम्बन्ध विच्छेदको निवेदन दर्ता गरिन् । काेकिन सेवनमा दोषी पाइएपछि हन्टरलाई युएस नेवीबाट हटाइएको थियो।

हन्टले एकपटक न्यु योर्क पत्रिकासँग कुराकानीमा भनेका थिए कि एक चिनियाँ उर्जा व्यापारीले उनलाइ उपहारमा हीरा दिएका थिए। पछि चिनियाँ सरकारले ती व्यापारीमाथि भ्रष्टाचारका आरोपमा छानबिन गर्‍यो।

हन्टरले आफ्नो व्यक्तिगत जीवनमा बनाएको तमाशाका कारण बाइडेनले धेरै राजनीतिक अवरोधहरू सामना गर्नु परेको छ। गत वर्ष हन्टरले अर्को केटीसँग बिहे गरे, जससँग उनले एक हप्ताअघि मात्र भेटेका थिए । यस बाहेक बाइडेनलाई पनि हन्टरको ठूलो कमाईमा बारंबार विवादमा तानिन्छ ।

बाइडेनमाथि आरोप

गत वर्ष आठ महिलाले बाइडेनमाथि आपत्तिजनक तरिकाले छाेएकाे, अँगालो हालेको वा चुम्बन गरेको आरोप लगाए।

यी महिलाहरूलाई आरोप लगाएपछि धेरै अमेरिकी न्यूज च्यानलहरूले बाइडेनले सार्वजनिक समारोहमा सार्वजनिक महिलालाई अभिवादन गरेको तस्वीरहरू देखाए। तीमध्ये बाइडेनले महिलाको कपाल सूँघेको देखिन्थ्यो।

यी आरोपहरूको जवाफमा बाइडेनले भने, "भविष्यमा म महिलालाई अभिवादन गर्दा थप ध्यान दिनेछु।"

यद्यपि यस वर्षको मार्चमा अमेरिकी अभिनेत्री तारा रीडले जो बाइडेनसँग ३० वर्ष अघि यौनजन्य हिंसा गरेकाे आरोप लगाएकी थिइन् । बाइडेनले उनलाई धक्का दिएर भित्तातिर जोड्ने कोशिश गरे।

त्यस समयमा तारा रीड बाइडेनको कार्यालयमा एक सहायक कामदारको रूपमा कार्यरत थिइन्। जो बाइडेनले तारा रीडको दावीलाई कडा शब्दमा अस्वीकार गरे र एक विज्ञप्ति जारी गर्दै भने, "यस्तो कहिले भएको थिएन।"

यस वर्ष एक साक्षात्कारमा तारा रिडले भनेकी थिइन, "बाइडेनका सहकर्मीहरूले मेरो बारेमा निर्दयी कुरा गरिरहेका छन र सोशल मिडियामा पनि मेरो बारेमा कुरा गरिरहेका छन। बाइडेन आफैले मलाई केही भनेनन्। यद्यपि बाइडेनको सम्पूर्ण अभियानमा कपट स्पष्ट देखिन्छ कि महिलाहरु उनीबाट कुनै जोखिममा छैनन्। सत्य कुरा के हो भने बाइडेनको नजिक रहनु कहिल्यै सुरक्षित हुँदैन। "

जो बाइडेनको प्रचार टोलीले पनि तारा रीडको आरोपलाई अस्वीकार गर्‍यो।

बाइडेनको विदेश नीतिमा अडान

जो बाइडेनका समर्थकहरू उनको परराष्ट्र नीतिको बुझाइमा विश्वस्त छन्। उनीसँग कूटनीतिको लामो अनुभव र पाँच दशकको राजनीतिक अनुभव छ। यो राजनीतिको क्षेत्रमा उनको सबैभन्दा ठूलो शक्तिको रूपमा पनि देखिन्छ।

यस अघि सिनेटको विदेश मामिला समितिका अध्यक्ष रहेका बाइडेनले गर्व गरिरहेछन् कि "मैले गत ४५ बर्षमा विश्वका हरेक ठूला राजनीतिज्ञलाई भेटेको छु।"

जो बाइडेनले १९९१ को गल्फ युद्धको बिरूद्ध मतदान गरे। यद्यपि २००३ मा उनले इराकमा भएको आक्रमणलाई समर्थन गरे। यद्यपि उनी पछि इराकमा अमेरिकी कब्जाको मुखर आलोचक भए।

यस्तो अवस्थामा बाइडेन प्रायः होशियारीसाथ हिँड्दछन्। बाइडेनले ओबामालाई अमेरिकी कमाण्डोको आक्रमण नगर्न सल्लाह दिए, जसमा ओसामा बिन लादेन पाकिस्तानमा मारिएका थिए।

बाइडेनको दृष्टिकोण विदेश नीतिसँग सम्बन्धित प्रायः मामिलाहरूमा मध्यम रहेको छ। बाइडेन सोचिरहेका छन् कि यस मध्य-बीचमा लाइन दृष्टिकोण अपनाएर उनले मतदाताहरू आकर्षित गर्न सक्दछन् जो ट्रम्प र उनीबीच कसलाइ छनौट गर्ने भन्ने निर्णय गर्न असमर्थ छन्।

एक 'अक्षम' स्पिकर

बाइडेनको मैत्रीपूर्ण ब्यवहार नै उनको वास्तविक शक्ति हो । उनको मुस्कान एक प्रकारको उनको दर्शन हो। उनी एक मीठो बोली बोल्ने नेताको रूपमा प्रख्यात छन् । जसले सजिलै जनताको हृदय जित्नसक्छन् । बीबीसीका संवाददाता निक ब्राउनले आफ्नो विश्लेषणमा लेखेका छन् कि चुनावी अभियानको दौडान उनका भाषणले उनको सिनेटका दिनहरूको सम्झना दिलाउने लामो एकान्त चित्रको रूप धारण गर्‍यो।

यसको बावजुद, बीबीसीका संवाददाता पीटर बल स्वीकार्छन् कि बाइडेनसँग मतदाताहरुलाई लाेभ्याउन सक्ने प्राकृतिक क्षमता छ। पिटर बल लेख्छन् कि बाइडेन जनतासामु भेट हुँदा अक्सर भावनाले ओतप्रोत हुन्छन् र यसै कारणले उनका पहिलो राष्ट्रपति चुनावी अभियान सुरु हुनुअघि अचानक समाप्त भयो (जब उनले नील किन्नकको भाषणको प्रतिलिपि गरे)। 

२०१२ मा आफ्नो राजनैतिक अनुभव सुनाउँदै बाइडेनले जनतालाई यसो भन्दै गुमाए कि "मित्रहरू, म तपायँहरूलाई भन्न सक्छु कि मैले आठ जना राष्ट्रपतिसँग मिलेर काम गरें। तीमध्ये तीन जनासँग मसँग निकटता छ। 

उनको भनाइको वास्तविक अर्थ यो हो कि उनले तीन राष्ट्रपतिसँग नजिकबाट काम गरेका थिए। तर उनले यी शब्दहरू भनेका थिए जसको अर्थ यो थियो कि उनले आफ्ना तीन राष्ट्रपतिहरुसंग यौन सम्बन्ध राखे।

जब बराक ओबामाले जो बाइडेनलाई उपराष्ट्रपति पदको उम्मेद्वार बनाए तब बाइडेनले ओवामासँग मिलेर अर्थव्यवस्था सुधार गर्नमा गल्ती ३० प्रतिशत सम्भावना रहेको बताउँदै मानिसहरूलाई त्रासमा हालिदिए । 

यस अघि बाइडेनले ओबामालाई यसो भनेर उक्साए कि "ओबामा पहिलो अफ्रिकी-अमेरिकी नागरिक हुन् जसले राम्रो बोल्छन्। समझदार छन्। भ्रष्ट पनि छैनन्। "

उनको भनाइको बाबजुद पनि उनी अफ्रो-अमेरिकी समुदायमा धेरै लोकप्रिय छन्।

बाइडेनको त्यस्तो बेलगाम भनाइको कारण नै न्यूयोर्क पत्रिकाका एक पत्रकारले यस्तो लेखेका थिए कि बाइडेनको सम्पूर्ण प्रचार टोलीले कुनै पनि उनलाइ अन्टसन्ट नबाेल्न आग्रह गरिरहेको छ।

(बिबिसी हिन्दीबाट अनुदित)