राष्ट्रपति पदमा पुनः लड्ने पुटिनको घोषणा

रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले सन् २०२४ को राष्ट्रपति निर्वाचनमा पुनः लड्ने शुक्रबार घोषणा गरेका छन् । यसबाट उनलाई सत्तामा उनको दशकौँ पुरानो पकडलाई सन् २०३० को दशकसम्म बढाउने अनुमति प्राप्त हुनेछ । 

एकहत्तर वर्षीय पुटिनले यो शताब्दीको सुरुदेखि नै रुसको नेतृत्व गरेका छन्। उनले चारवटा राष्ट्रपतीय निर्वाचन जितेका छन् र करिब प्रतिपक्षी नै अस्तित्वहीन भएको प्रणालीमा केही समयका लागि प्रधानमन्त्रीका रूपमा काम गरेका थिए । 

पुटिनले उक्त घोषणा सैनिकहरूका लागि आयोजित क्रेमलिनको कार्यक्रममा गरेका हुन् । कार्यक्रममा युक्रेनमा आक्रामक हमलामा लड्ने केही मानिस सहभागी थिए । गत वर्ष पुटिनले युक्रेनमा हमला गर्न आदेश दिएका हुन् । 

“म यसलाई लुकाउँदिन, विभिन्न समयमा मेरो मनमा फरक फरक विचार थिए तर यो निर्णय लिनुपर्ने समय हो”, कार्यक्रममा उनले भने , “म रुसी सङ्घको राष्ट्रपति पदका लागि निर्वाचन लड्नेछु ।”

उनले एक रुसी सैन्य अधिकारी लेफ्टिनेन्ट कर्णेल अर्टोम जोगासँग कुराकानीगरिरहेका थिए । जोगाले उनलाई निर्वाचनमा लड्न आग्रह गरेका थिए । “तपाईंको काम र निर्णयका कारण हामीलाई स्वतन्त्रता प्राप्त भएको छ”, जोगाले भने, “हामीलाई तपाईंको आवश्यकता छ, रुसलाई तपाईंको आवश्यकता छ ।”

विश्लेषकहरूका अनुसार पुटिनले पाँचौँ कार्यकालका लागि कुनै ठूलो चुनौतीको सामना गर्नुपर्ने छैन र उनले युक्रेन द्वन्द्वमा घरेलु असहमति लुकाउनका लागि सम्भव भएसम्म ठूलो जनादेश खोज्नु पर्नेछ । 

सन् २०२० मा एक विवादास्पद संवैधानिक सुधारपछि उनी कम्तीमा पनि सन् २०३६ सम्म सत्तामा रहन सक्नेछन । अधिकार समूहहरूले अघिल्ला निर्वाचनहरूमा अनियमितता भएको भन्दै आगामी निर्वाचनमा स्वतन्त्र पर्यवेक्षकहरूलाई मतदानको अनुगमन गर्न रोकिने बताएका छन् ।

राष्ट्रपति पुटिनले नोभेम्बरमा सन् २०२४ को निर्वाचन कभर गर्नका लागि मिडिया नियमहरूलाई कडा बनाएको छ र केही स्वतन्त्र मिडिया आउटलेटलाई मतदान केन्द्रसम्मको पहुँचमा प्रतिबन्ध लगाएको छ । निर्वाचन आगामी मार्च १५ देखि १७ सम्म हुनेछ । क्रेमलिनका आलोचकहरूले पुटिनको उक्त कदमले पारदर्शिताको ग्यारेन्टीलाई अझ धेरै कठिन बनाउने बताए । 

क्रेमलिन र युक्रेनमा आक्रमणको समर्थन गर्ने सबै पाँच प्रमुख दललाई हस्ताक्षर सङ्कलनबिना सन् २०२४ को निर्वाचनका लागि उम्मेदवार प्रस्तुत गर्न अनुमति दिइएको छ । 

पुटिनका सबैभन्दा उच्च प्रोफाइल प्रतिद्वन्द्वी एलेक्सी नभाल्नीले हाल १९ वर्षको कारागार सजाय काटिरहेका छन् । नभाल्नीका समर्थकहरूले उहाँलाई लगाइएको आरोप झुटो भएको बताएका छन् । बिहीबार आफ्नो टोलीमार्फत जारी गरिएको विज्ञप्तिमा उनले रुसी जनतालाई पुटिनबाहेक ‘कुनै पनि अन्य उम्मेदवार’ लाई मत दिन प्रोत्साहित गर्नुभयो र निर्वाचनलाई निर्वाचन प्रक्रियाको ‘प्यारोडी’ भने।

गत फेब्रुअरीमा युक्रेनमा आक्रमण सुरु गरेदेखि क्रेमलिनले असहमति प्रकट गर्नेमाथि व्यापक कारवाही गरेको छ । यसलाई अधिकार समूहरूले सोभियत युगको दमनसँग तुलना गरेका छन् । विरोध प्रदर्शनमा भाग लिने हजारौँलाई हिरासतमा लिइएको छ र कारागारमा राखिएको छ । साथै हजारौँ मानिस युद्धमा बोलाइने डरले देश छाडेर भागेका छन् । 

युक्रेनमाथिको हमलाका कारण क्रेमलिन प्रमुख पुटिनलाई पश्चिमी नेताहरूबीच अछूत बनाएको छ र उनको मुलुकले युद्धमा वित्तीय व्यवस्था रोक्नका लागि लगाइएको अभूतपूर्व प्रतिबन्धहरूको सामना गर्नुपरेको छ । यद्यपि प्रतिबन्धले सुरुमा पश्चिमी कम्पनीहरूको पलायन र उद्योगमा अशान्ति उत्पन्न गरे पनि अर्थतन्त्र लचिलो साबित भयो र पुटिनको घरेलु अनुमोदन रेटिङ उच्च भयो । 

मस्कोले पुनः उसको अधिकांश ऊर्जा निर्यात चीनसहित एसियाली ग्राहकहरूतर्फ उन्मुख गर्यो । यसबाट उसको २२औँ महिनामा आक्रामकरूपमा पैसा प्राप्त हुन अनुमति दियो । विश्लेषकहरूका अनुसार युक्रेनका लागि पश्चिमी समर्थन कमजोर हुँदा र किएभको जवाफी हमलाले रुसी रेखाहरूलाई भारी मात्रामा छेड्न नसक्दा पुटिनलाई भाग्यको पुनरुत्थान महसुस भएको छ । 

सन् २०१८ को पछिल्लो राष्ट्रपति निर्वाचनमा मतदानलाई बढावा दिन अधिकारीहरूले पश्चिमी मूल्यमान्यताविरुद्धको निर्णायक लडाइँका रूपमा मतदान गरे । उक्त निर्वाचनमा पुटिनले हरेक क्षेत्रमा भारी मतले विजय हासिल गरे  । 

क्रेमलिनले यस पटक पनि त्यस्तै रणनीति अपनाइरहेको देखिन्छ । नोभेम्बरको अदालती फैसलामा ‘अन्तर्राष्ट्रिय एलजिबिटी आन्दोलन’ लाई पश्चिमसँगको फराकिलो सांस्कृतिक युद्धको हिस्साका रूपमा चरमपन्थीको लेबल लगाइएको छ ।